Gemeente van Christus Houthalen Oost
Introduktie:
"En na een ogenblik van overleg,
ging hij naar het huis van Maria, de moeder van Johannes, bijgenaamd
Marcus, waar velen vergaderd waren in gebed" Handelingen
12:12 (zie ook 13:5,13; 15:37)
Johannes met de bijnaam Markus was een evangelist. Zijn moeder was
Maria en ze woonde in Jeruzalem, haar huis was welgekend onder de
christenen in deze tijden van zware vervolging, want toen Petrus
bevrijd was uit gevangenis ging hij rechtstreeks naar haar huis waar
"velen vergaderd waren in gebed". Dit
leert ons dat Markus met de apostelen in Jeruzalem heeft geleefd. De
apostel Petrus noemt Markus "mijn zoon"
(1 Petrus 5:13). Dit wijst er waarschijnlijk op dat Petrus hem
bekeerde. Overlevering vertelt ons dat Petrus een dochter had,
van een zoon wordt niets gezegd. (History of the christian
church, vol 1).
Johannes Markus vergezelde Paulus en Barnabas op hun eerste
zendingsreis (Handelingen 13:5), maar scheidde zich van hen af om
terug te keren naar Jeruzalem (Handelingen 13:13), dit voorval is
later de oorzaak van verbittering en van het uiteengaan van Paulus
en Barnabas (Handelingen 15:35-39). De onenigheid was echter van
tijdelijke aard, we zien dat Paulus hem later zijn medearbeider in
Gods Koninkrijk noemt die hem een vertroosting is geweest (Kolossenzen
4:11) en tijdens zijn gevangenschap vraagt Paulus aan Timoteus om
Markus mee te nemen omdat hij "van veel nut is voor de dienst" 2
Timoteus 4:11 (zie ook Filemon 24). Markus en Barnabas waren neven
van elkaar (Kolossenzen 4:10).
Geschiedkundige informatie:
Papias, oudste van Hiërapolis (140 na Ch), zelf een leerling van
Jezus' discipelen (Johannes en Aristion, de ouderlingen), zegt in de
2de helft van de eerste eeuw het volgende: 'Markus, die Petrus'
tolk was, schreef nauwkeurig op wat hij zich herinnerde, maar niet
in de volgorde waarin Jezus gesproken of gehandeld had. Hij had
namelijk de Heer niet zelf gehoord, noch Hem vergezeld, maar wel
Petrus – later. Deze zette zijn verslagen in een volgorde die
bepaald werd door de behoefte eraan en niet alsof hij de toespraak
van de Heer moest ordenen voor een boek. Markus maakte dus geen fout
door alles op te schrijven zoals hij het zich herinnerde. Hij moest
er alleen voor zorgen niets van wat hij hoorde weg te laten en er
niets onwaars bij te verzinnen.'.
Papias vertelt verder dat Markus zijn evangelie schreef vanuit een
persoonlijke omgang met de apostel Petrus. Daarom noemen sommigen
dit evangelie ook het evangelie van Petrus. Iraneus zegt in ca 180
na Ch dat Markus als leerling en tolk van Petrus na zijn dood zijn
prediking schriftelijk heeft vastgelegd. Papias en Clement van
Alexandrië denken echter dat dit evangelie is geschreven tijdens het
leven van Petrus.
Eusebius de bekende kerktheoloog (280-340 na Ch), in het aanhalen
van Clement van Alexandrië (153-217 na Ch) zegt het volgende: 'het
evangelie van Markus werd in de volgende omstandigheden
samengesteld: Petrus predikte het woord publiekelijk te Rome. Door
de Geest verkondigde hij het evangelie. Zij die aanwezig waren,
dringden er bij Markus op aan dat hij neerschreef wat er was
gesproken. ... Na het samenstellen van het evangelie gaf Markus het
aan hen die daarom hadden gevraagd.' (A dictionary of early
christian beliefs, David Bercot)
Extra: Markus 16:9-20
Markus zelf schrijft zijn verhaal kort, geconcentreerd en duidelijk.
Hij is in de eerste plaats een kroniekschrijver en legt nergens
accenten. Het enige wat bij hem opvalt zijn de vele vermeldingen van
Petrus, maar dat moet ons niet te verbazen gezien hij een leerling
van Petrus is geweest en vele dingen uit de mond van Petrus heeft
vernomen.
De vele verwijzingen van de kerkvaders sluiten elke twijfel over de
echtheid uit, het enige probleem zit in het slot van het evangelie.
Veel theologen vermoeden dat Markus verhinderd was om het einde te
schrijven en dat een andere nieuwtestamentische schrijver het slot
heeft toegevoegd.
Zijn evangelie eindigt volgens de ons vroegst bekende geschriften 'Sinaiticus'
en 'Vaticanus' met het lege graf. Deze geschriften zijn geschreven
rond 350 na Christus. Dat is volgens de huidige indeling hoofdstuk
16 vers 8. Het mag duidelijk zijn dat vers 8 niet als slot kan
bedoeld zijn. Het moet ook wel gezegd worden dat de schrijver van 'Vaticanus'
hier een lege plaats heeft voorzien voordat hij met de brief Lucas
begon, waar de ontbrekende verzen inpassen. Het slot komt echter wel
voor in het vroege handschrift 'Alexandrinus', geschreven in de 5de
eeuw na Ch.
Vele kerkvaders verwijzen reeds vanaf de 2de eeuw naar de laatste
verzen uit Markus in hun preken, commentaren en andere geschriften.
Justin Martyr verwijst reeds in 150 na Ch naar vers 20 van hoofdstuk
16, Tatian vermeldt in 175 na Ch hoofdstuk 16 volledig t/m vers 20
in zijn 'Diatessaron', een door hem samengesteld harmonisch verhaal
van de vier evangeliën, en Iraneus van Lyon citeert in 180 na Ch
naar vers 19.
In een Armeens evangelie uit de 10de eeuw staat de volgende
aantekening van de oudste Aristion: "Om het evangelie van Markus
een bevredigend slot te geven heeft men de korte samenvatting van
het opstandingsgebeuren er aan toegevoegd". Het slot, van vers 9
tot vers 20, is naar wat door sommigen wordt gedacht, niet door
Markus zelf maar pas later door de oudste Aristion toegevoegd.
Niemand kan met zekerheid zeggen als Markus' slot verloren is gegaan
of als hij door omstandigheden geen slot heeft kunnen schrijven. We
kunnen niet met zekerheid zeggen dat het er oorspronkelijk bij heeft
gehoord of als het er later is bijgevoegd. Toch is het
ontegensprekelijk en algemeen aanvaard dat hetgeen in de verzen 9-20
staat waarheid is die wordt bevestigd door de andere
nieuwtestamentische brieven.
Bronnen: 'History of the christian church' door Schaff, 'Truth
commentary on Mark' door Stauffer, 'The Gospel according to Mark'
door C.E.W. Dorris en '6000 jaar en een boek' door GS Wegener.
Indeling van het evangelie van Markus:
Voorbereiding (1:15)
I Titel (1:1)
II Achtergrond "De tijd is vervuld en het
Koninkrijk Gods is nabijgekomen" (1:2-15)
De bediening in Galilea (1:16-8:30)
III "En Zijn gerucht ging
terstond uit, in het gehele omliggende land van Galilea"
(1:16-45)
IV Tegenstand "En zij namen Hem waar, ...
opdat zij Hem beschuldigen mochten" (2:1-3:35)
V De gelijkenissen "En Hij leerde hun veel
dingen door gelijkenissen" (4:1-34)
VI Identiteit van Jezus "Wie is toch Deze, dat
ook de wind en de zee Hem gehoorzaam zijn?" (4:35-6:6)
VII Belijdenis "Gij zijt de Christus"
(6:7-8:30)
Van Galilea naar Judea (8:31-10:52)
VIII Voorbereiding "De Zoon des mensen wordt
overgeleverd ... en zij zullen Hem ter dood brengen en drie dagen na
zijn dood zal Hij opstaan" (8:31-10:52)
Gebeurtenissen in Jeruzalem (11:1-16:20)
IX Lering "En zij kwamen te Jeruzalem; en
Jezus, in de tempel gegaan zijnde" (11:1-13:37)
X Gevangenname "En de overpriesters en de
Schriftgeleerden zochten, hoe zij Hem met listigheid vangen en doden
zouden" (14:1-72)
XI Dood "Pilatus ... gaf Jezus, na Hem
gegeseld te hebben, over om gekruisigd te worden" (15:1-47)
XII Opstanding "Hij is opgewekt, Hij is hier
niet" (16:1-20).